Με αφορμή την εικόνα κλιμακούμενης ελληνοτουρκικής κρίσης στο Αιγαίο και τις σημερινές εξελίξεις με τη νέα ακραία τουρκική πρόκληση με την έκδοση Navtex για έρευνες σε περιοχή της ελληνικής υφαλοκρηπίδας επανήλθε το θέμα της «γενικής επιστράτευσης» και το τι σημαίνει «θερμό επεισόδιο» με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι αναζητήσεις στο διαδίκτυο σχετικά με αυτά τα δύο θέματα.
Γενικά με τον όρο επιστράτευση χαρακτηρίζεται η μετάπτωση των στρατιωτικών δυνάμεων από ειρηνικής περιόδου σε εμπόλεμη κατάσταση.
Στην Ελλάδα παλαιότερα η επιστράτευση κηρύσσονταν με βασιλικό διάταγμα που ανακοινώνονταν, παρούσας της Βουλής την ίδια μέρα, διαφορετικά ανακοινώνονταν σ΄ αυτή με την πρώτη σύγκλησή της. Σήμερα η αρμοδιότητα αυτή έχει περάσει στην Προεδρία της Δημοκρατίας με έκδοση προεδρικού διατάγματος.
Είδη
Η επιστράτευση μπορεί να είναι “γενική” ή “μερική”, όπου η δεύτερη αφορά συγκεκριμένες εφεδρικές κλάσεις ή ορισμένες περιοχές, περιφέρειες ή διαμερίσματα της επικράτειας καθώς και ειδικές κατηγορίες ή ειδικότητες εφέδρων, (αξιωματικών, στρατιωτών). Στην προκειμένη περίπτωση τα λεγόμενα “στρατολογικά διαμερίσματα” είναι εκείνες οι στρατιωτικές υπηρεσίες στις οποίες προσέρχονται οι καλούμενοι έφεδροι (“επίστρατοι”), όπου και συγκροτούνται εξ αυτών 1 – 3 τάγματα πεζικού ή και μεγαλύτεροι σχηματισμοί. Η μετακίνηση αυτή των εφέδρων γίνεται δωρεάν με κάθε πρόσφορο μεταφορικό μέσον. Η επιστράτευση γίνεται με “πρόσκληση” είτε γενική (π.χ. με διάγγελμα), είτε προσωπική (μυστική), σε όλες όμως τις περιπτώσεις τυγχάνει να είναι απόλυτα υποχρεωτική.
Παράλληλα με την επιστράτευση που αφορά πρόσωπα γίνεται και η επίταξη των από καιρού ειρήνης προβλεπομένων αναγκαίων υλικών και μέσων για την επιτυχία αυτής αλλά και την κάλυψη των εκτάκτων αναγκών και οργάνωσης των ενόπλων δυνάμεων.
Επιμέλεια
Την επιμέλεια της προπαρασκευής για την ταχύτερη εκτέλεση της επιστράτευσης έχει το Αρχηγείο Στρατού ή Γενικό Επιτελείο Στρατού, στην Ελλάδα το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Αμύνης, που από τον καιρό της ειρήνης καθορίζονται τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν από τους μεγάλους στρατιωτικούς σχηματισμούς των Όπλων (Στρατού, Ναυτικού και Αεροπορίας). Παράλληλα οι τελευταίοι καθορίζουν και κατανέμουν στις υπ’ αυτών επιμέρους υπηρεσίες αντίστοιχες προπαρασκευές, όπως χώρους υποδοχής και ενδιαίτησης επιστράτων, χορήγησης αναγκαίου υλικού κ.λπ. έτσι ώστε ολόκληρη η στρατιωτική διάρθρωση των υπηρεσιών να συμβάλει καθεμία κατά αρμοδιότητα ευθύνης της.
Αναμφίβολα μια επιστράτευση δεν είναι και τόσο εύκολη υπόθεση, η δε επιτυχία της εξαρτάται από τον καλό σχεδιασμό αλλά και από την ετοιμότητα των εμπλεκομένων φορέων και υπηρεσιών που για το λόγο αυτό θα πρέπει ν΄ ασκούνται τακτικά σε παρόμοιες ασκήσεις (είτε πραγματικές είτε εικονικές).
Ο όρος θερμό επεισόδιο
Από στρατιωτικής άποψης δεν υπάρχει συγκεκριμένος ορισμός της παραπάνω φράσης, σε κανένα στρατιωτικό εγχειρίδιο. Αλλά στην πράξη και στην καθομιλουμένη όταν λέμε θερμό επεισόδιο, εννοούμε μια στρατιωτική εμπλοκή μικρής σχετικά έντασης και όχι πόλεμο. Ουσιαστικά λειτουργεί σαν βαλβίδα ασφαλείας εκτόνωσης σε μια περιοχή όπου έχουμε υπερσυσσώρευση στρατιωτικών δυνάμεων. Σε πολλές δε περιπτώσεις, επέρχεται η νηνεμία και λειτουργεί λυτρωτικά προς αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης.
Ως εκ τούτου δεν πρέπει να υπάρχει πανικός στο άκουσμα της φράσης «θερμό επεισόδιο» καθόσον δεν σημαίνει πόλεμος, αλλά μια μικρή στρατιωτική εμπλοκή ολίγων ωρών ή και ημερών με λίγες στρατιωτικές δυνάμεις.
