Η “Κυριακή της Ορθοδοξίας”, που γιορτάζεται σήμερα 20 Μαρτίου, είναι μια ξεχωριστή γιορτή για τον Ελληνορθόδοξο κόσμο, η οποία έχει όμως τη δική της “απαγορευμένη ιστορία” που είναι άγνωστη στους πολλούς...
Την πρώτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής η Αγία μας Εκκλησία πανηγυρίζει το θρίαμβο της Ορθοδοξίας, της ορθής πίστεως, η οποία καταπάτησε όλες της αιρέσεις και στερεώθηκε για πάντα. Γι' αυτό η Κυριακή αυτή καλείται Κυριακή της Ορθοδοξίας. Οι αιρέσεις φάνηκαν ήδη απαρχής του χριστιανισμού. Οι ίδιοι οι Απόστολοι του Χριστού προειδοποιούσαν τους συγχρόνους τους, και μαζί τους και εμάς, για τον κίνδυνο από τους ψευδοδιδασκάλους.
Ο Άγιος Απόστολος Πέτρος στη Β' Καθολική επιστολή γράφει το εξής: «Εγένοντο δε και ψευδοπροφήται εν τω λαώ, ως και εν υμίν έσονται ψευδοδιδάσκαλοι, οίτινες παρεισάξουσιν αιρέσεις απωλείας, και τον αγοράσαντα αυτούς δεσπότην αρνούμενοι, επάγοντες εαυτοίς ταχινήν απώλειαν, και πολλοί εξακολουθήσουσιν αυτών ταις ασελγείαις, δι' ους η οδός της αληθείας βλασφημηθήσεται» (Β' Πετ. 2, 1-2).
Ο Άγιος Παύλος, επιστρέφοντας στην Παλαιστίνη από την Ελλάδα, έκανε στάση στην Έφεσο. Εκεί στους χριστιανούς κατοίκους της πόλεως έλεγε: «Εγώ γαρ οίδα τούτο, ότι εισελεύσονται μετά την άφιξίν μου λύκοι βαροίς εις υμάς μη φειδόμενοι του ποιμνίου, και εξ υμών αυτών αναστήσονται άνδρες λαλούντες διεστραμμένα του αποσπάν τους μαθητάς οπίσω αυτών» (Πραξ. 20, 29-30).
Οι Αιρετικοί Παυλικιανοί και η Άγνωστη Ιστορία της Εικονομαχίας
Οι Παυλικιανοί ήταν φανατικά Εικονομάχοι και κατά την περίοδο του σκοτεινού κινήματος της Εικονομαχίας (8ος και 9ος μ.Χ. αιώνας) οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες που ήσαν Εικονομάχοι, συμμάχησαν μαζί τους, οι οποίοι και τους υποστήριξαν στον αγώνα τους κατά των Εικονολατρών.Η “άρνηση των εικόνων”, δηλαδή η “εικονοκλασία”, υπήρξε κεντρικό πρόβλημα της Αυτοκρατορίας, σε μια εποχή που οι ανεικονικοί Άραβες μουσουλμάνοι επέλαυναν. Ένας Σύριος στρατηγός, που έγινε κατόπιν Αυτοκράτορας με το όνομα Λέων Γ', και οι διάδοχοι του της λεγόμενης “συριακής δυναστείας”, καθώς ήταν “σαρακηνόφρων”, ήταν πεπεισμένος πως η λατρεία των εικόνων, αλλά και των αγίων, που προπαγανδίζονταν από τους μοναχούς, δεν ήταν παρά μια μορφή αναβίωσης της ειδωλολατρίας, η οποία ήταν κατά τα άλλα απαγορευμένη.
Οι Ορθόδοξοι πιστοί είχαν φτάσει στο σημείο να λατρεύουν όντως τις εικόνες, σχεδόν ως είδωλα, να τις ασπάζονται, να τις προσκυνούν, να κάνουν μετάνοιες και τάματα σ' αυτές, να πιστεύουν στις θεραπευτικές τους ιδιότητες πίνοντας ακόμη και σκόνη από το ξύλο και το χρώμα τους! Απαγόρευσε λοιπόν τις εικόνες την ίδια εποχή που έκανε το ίδιο και ο χαλίφης Ιζίδ (720-724 μ.Χ.), σε μια προσπάθεια ίσως να αποτρέψει το μαζικό εξισλαμισμό των ανεικονικών πληθυσμών (Μονοφυσίτες, Μανιχαίοι, Παυλικιανοί, Ιουδαϊζοντες κ.α.) των ανατολικών επαρχιών που είχαν περάσει πλέον υπό αραβική κατοχή. Ήταν δηλαδή μια αμυντική κίνηση, στρατηγικού χαρακτήρα, για την προστασία της Αυτοκρατορίας από την Αραβοϊσλαμική απειλή. Η εικονομαχική πολιτική, που ήταν εντελώς αντίθετη με την παράδοση του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού, δημιουργήθηκε πιθανότατα για να συμφιλιώσει την Κωνσταντινούπολη με τους φτωχούς κι εξαθλιωμένους αγροτικούς πληθυσμούς της ανατολικής Μικράς Ασίας. Οι τελευταίοι ήταν επηρεασμένοι από τις θρησκευτικές πρακτικές και την πνευματική αυστηρότητα των πολυάριθμων ανεικονικών αιρέσεων των περιοχών τους, όπως οι Παυλικιανοί, οι Μανιχαίοι κ.α. κι επιζούσαν φτωχικά καλλιεργώντας τη λιγοστή γη τους και τώρα όφειλαν να την υπερασπιστούν από πάνω έναντι των Αράβων μουσουλμάνων επιδρομέων. Κατά μία έννοια η Εικονομαχία ήταν μια ριζική αλλαγή στην πολιτική της Αυτοκρατορίας, που υπαγορεύτηκε από την αναγκαιότητα. Επινοήθηκε για ν' αντιμετωπιστεί ο αραβικός κίνδυνος στην Ανατολή κι εξέλιπε όταν εξαφανίστηκε αυτός ο κίνδυνος.
Οι πνευματικές ρίζες της Εικονομαχίας
Οι πνευματικές ρίζες βέβαια της Εικονομαχίας θα μπορούσαν να εντοπιστούν στις προϋπάρχουσες δοξασίες των Μεσσαλιανών και στον δοκητισμό των διάφορων γνωστικών ομάδων της ανατολής, κλειδί των οποίων ήταν η λέξη “απερίγραπτον”. Όπως περιγράφει χαρακτηριστικά ο Τιμόθεος Κωνσταντινουπόλεως:“Λέγουσιν ότι τον άνθρωπον ον ανέλαβεν εκ της Μαρίας ο Κύριος, πότε μεν αυτόν εις πνεύμα μετέβαλλεν, πότε δέ εις σώμα, διότι αυτό το σώμα του Κυρίου απερίγραπτον ην, καθάπερ η θεία φύσις”. Αυτό το “απερίγραπτον” συνδέεται με το βασικό επιχείρημα των Εικονομάχων κατά των εικόνων, καθώς θεωρούσαν πως η ανθρώπινη φύση του Χριστού δεν μπορεί να περιγραφεί, γι’ αυτό και οι απεικόνισή της εκλαμβάνονταν ως ειδωλολατρεία. Όπως λέει και ο Reinhart Staats “μία από τις ρίζες της Εικονομαχίας βασίζεται στον μεσσαλιανικό μυστικισμό”.
loading...
Αν σου άρεσε το άρθρο μοιράσου το με τους φίλους σου!